وه‌رتێ
ناحیه‌ی وه‌رتێ سه‌ر به قه‌زای رواندوزه، له (17) گوند پێکهاتووه و رێژه‌ی دانیشتوانی (2846) که‌سن
به‌رێوبه‌رایه‌تی ناحیه‌ی وه‌رتێ له 22/7/2008 دامه‌زراوه و ژماره‌ی گونده‌کانی (17) گونده دووری له ناوه‌ندی پارێزگای هه‌ولێر 152 کم هه‌روه‌ها دووری له قه‌زاکانی ده‌وروبه‌ری به‌م شێوهیهی خواره‌وه‌یه:
1- قه‌زای رواندز : (36) کم
2- ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆی سۆران: (40) کم
3- قه‌زای چۆمان: (35) کم
4- قه‌زای رانیه : (30) کم
دووری له ناحیه‌کانی ده‌ورووبه‌ری به‌م شێوهیهی خواره‌وه‌یه :-
1- ناحیه‌ی قه‌سرێ : (23) کم
2- ناحیه‌ی سه‌رکه‌پکان: (25) کم
مێژووی ناحیه‌ی وه‌رتێ :-
وه‌رتێ گوندێکی دێرین و زۆر کۆنه چه‌ندین به‌هۆی شه‌ری شه‌ڕه نه‌گریسه‌کانی رژێمی به‌عس له ساڵی 1988 وه‌ك سه‌رجه‌م گونده‌کانی تری هه‌رێمی کوردستان سوتاوه و وێران کراوه پاشان له ساڵی 1992 ئاوه‌دان کراوه‌ته‌وه .
له ساڵی 2001 هه‌ڵبژاردنی شاره‌وانی تێیدا کراوه له رێکه‌وتی 22/7/2008 فه‌رمانی بۆ ده‌رکراوه له رێکه‌وتی 20/10/2009 بوه به ناحیه به‌ناوی (به‌رێوبه‌رایه‌تی ناحیه‌ی وه‌رتێ)
هه‌ڵکه‌وته‌ی جوگرافی ناحیه‌ی وه‌رتێ :-
ناحیه‌ی وه‌رتێ ناوچه‌یه‌کی شاخاویه ده‌وردراوه به‌چه‌ندین چیای به‌رز وه‌ك:-
چیای کاروخ، زنجیره‌چیای دره‌بی و زنجیره چیای دیزله وزنجیره چیای شتاران .
قه‌زای چۆمان له باکووری رۆژهه‌ڵات و قه‌زای رواندز له رۆژئاوا هه‌روه‌ها قه‌زای سۆران له باشووری رۆژئاوا و قه‌زای رانیه له باکوری رۆژ ئاوا.
ناوی گونده‌کان و رێژه‌ی دانیشتوانی سه‌ر به‌ناحیه‌ی وه‌رتێ له‌م خشته‌یه‌ی خواره‌وه‌دا:-
ژ | ناوی گوند | ژماره‌ی دانیشتوان | ساڵی تێکدان | ساڵی ئاوه‌دان کردنه‌وه |
1 | ڕێزانۆك | 13 | 1986 | 1991 |
2 | بانه‌سارد | 19 | 1986 | 1991 |
3 | چۆمرخین | 17 | 1986 | 1991 |
4 | ده‌رگه‌له | 676 | 1986 | 1991 |
5 | ره‌ژوکه‌ریان | 600 | 1986 | 1991 |
6 | سه‌رنه‌وز | 294 | 1986 | 1991 |
7 | چۆمبه‌رو | 84 | 1986 | 1991 |
8 | به‌رسول | 36 | 1986 | 1991 |
9 | خانه‌قا | 451 | 1986 | 1991 |
10 | که‌لیته | 181 | 1988 | 1991 |
11 | چنێران | 88 | 1986 | 1991 |
12 | چۆم ره‌مان | 4 | 1986 | 1991 |
13 | گۆجار | 147 | 1986 | 1991 |
14 | به‌رگرکه | 130 | 1986 | 1991 |
15 | پرده‌شال | 106 | 1986 | 1991 |
16 | زارگه‌ڵی | 153 | 1986 | 1991 |
17 | بۆکریسکان | 214 | 1986 | 1991 |
به‌شێوه‌یه‌کی گشتی زه‌ویه‌کانی شیاوه بۆ کشتوکاڵ که رووبه‌ری زه‌ویه‌کانی ئه‌م ده‌ڤه‌ره بۆ کشتووکاڵ (2273) دۆنمه ، زه‌وی براو (1200) دۆنمه و زه‌وی دێمی (1073) دۆنمه.
رێژه‌ی باران بارینی باشه هه‌روه‌ها ئاو و هه‌واکه‌ی له وه‌رزی زستان و پاییز سارده و له وه‌رزی به‌هار و هاوین فێنکه ، رێژه‌ی باران بارینی ساڵانه به گشتی (600) ملم تا (1100) ملم به‌فربارینی له (30) سم تا (50) سم که ئه‌م رێژه‌یه ساڵانه ده‌گۆرێت .
باری ئابووری ناحیه‌ی وه‌رتێ:-
- له رووی مرۆیی : مام ناوه‌نده
- سامانی ئاژه‌ڵی : مام ناوه‌نده
- کشتوکاڵی : باشه
- سامانه سروشتیه‌کان : نیه
له رووی کۆمه‌ڵایه‌تی :-
له رووی ئاینی : 100% موسلمانن
پرۆژه‌کانی ناحیه‌ی وه‌رتێ :-
پرۆژه‌ستراتیژیه‌کان به‌ستنه‌وه‌ی رێگای سه‌ره‌کی ناحیه‌ی وه‌رتێ به قه‌زای رانیه‌یی سه‌ر به پارێزگای سلێمانیه .
- خزمه‌تگوزاریه‌کانی ئاو: تۆری ئاوی خواردنه‌وه‌ی هه‌یه .
- کاره‌با: کاره‌بای نیشتمانی هه‌یه .
- په‌روه‌رده: 4 قوتابخانه‌ی بنه‌ره‌تی هه‌یه
- ته‌ندروستی : بنکه‌ی ته‌ندروستی هه‌یه
تێبینی : ئه‌و زانیاریانه‌ی سه‌ره‌وه له لایه‌ن ناحیه‌ی (وه‌رتێ) وه‌رگیراوه ئێمه وه‌کو ستافی ماڵپه‌ری پارێزگا رێکمان خستوه‌ته‌وه