قەڵای هەولێر

قەڵای هەولێر

قه‌ڵاى هه‌ولێر یه‌كێكه‌ له‌ پێگه‌ شارستانیه‌ به‌رچاوه‌كانى هه‌ولێر ، كه‌ خاوه‌نى ئه‌و شێوازه‌ ته‌لارسازى و كاره‌كته‌رێكى بیناسازی گرنگه‌ به‌ درێژایی 6000 هه‌زار ساڵ زیاتر تا ئه‌مڕۆكه‌ ژیانى تێدا به‌رده‌وامه‌ ، بۆیه‌ ده‌كرێت بیكه‌ین به‌ یه‌كێك له‌ كۆنترین شوێنى نیشته‌جێبوون له‌ ئاستى جیهان .
به‌ڵگه‌نامه‌ مێژووییه‌كان ئاماژه‌ بۆ هه‌بوونى سۆمه‌ری و ئه‌كه‌دى و بابلى و ئاشوری و فارسه‌كان و یۆنانى و ئیسلامى و عوسمانى ده‌كات له‌ ماوه‌ى رابوردووى ته‌مه‌نى ..
به‌ گوێره‌ى به‌ڵگه‌نامه‌ مێژووییه‌كان قه‌ڵا ده‌كه‌وێته‌ تڕۆپكى گردێكى 28-32مه‌ترى به‌رز له‌ئاستى رووى زه‌وى ، شارۆچكه‌یه‌كى شێوه‌ هێلكه‌ییه‌ ، نیوه‌تیره‌كه‌ى له‌باره‌ى درێژیه‌وه‌ 430مه‌تره‌ ، له‌باره‌ى كورتییه‌وه‌ 340مه‌تره‌ ، .
پێكهاته‌ شارستانیه‌كه‌ى پێك هاتووه‌ له‌ تۆرێكى ئاڵۆز و كۆڵانى ته‌نگه‌ به‌ر و باریكى پیاده‌ڕۆ ، هه‌روه‌ها خانووى كه‌له‌پوری تێدا به‌رجه‌سته‌یه‌ كه‌ خاوه‌نى حه‌وشه‌ى كراوه‌ن ..
له‌نێو قه‌ڵاتى هه‌ولێر دیوه‌خانه‌كان و ته‌كیه‌كان و خانووى كه‌له‌پوری و باڵه‌خانه‌ گشتییه‌كان و حه‌مام و مزگه‌وت و خانووى گه‌وره‌ تێدا بوونى هه‌یه‌ .بێجگه‌ له‌وه‌ش خاوه‌نى 3 گه‌ڕه‌كى فراوانه‌ ، ئه‌وانیش سه‌راى و ته‌كیه‌ و تۆپخانه‌ ..
دیواری شوراكه‌ى یه‌كێكه‌ له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌ هه‌ره‌ ناوازه‌كانى قه‌ڵات ، كه‌ له‌ رووى توند و تۆڵییه‌وه‌ ئێجگار پته‌وه‌ ، ئه‌م دیواره‌ى ده‌ره‌وه‌ى قه‌ڵات به‌ شێوه‌یه‌كى بازنه‌یی به‌ده‌ورى قه‌ڵاتدا خولاوه‌ته‌وه‌، كه‌ دیمه‌نێكى جوان و ناوازه‌یان به‌خشیه‌ به‌ قه‌ڵات ..

له‌ كۆندا خاوه‌نى دوو ده‌روازه‌ى سه‌ره‌كى بووه‌ ، ئه‌میش ده‌روازه‌ى گه‌وره‌ى باشور و ده‌روازه‌ى گه‌وره‌ى باكور ، كه‌ له‌ پێشوودا هه‌ریه‌ك له‌و ده‌روازانه‌ خاوه‌نى ده‌رگاى تایبه‌تى بووە.
فۆتۆ : ئیلیاس عەزیز